Kodeks Pracy.

 

Art. 84. Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę.

W świetle art. 22 § 1 kodeksu pracy pracodawca zobowiązany jest do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Odpłatność świadczonych przez podwładnego obowiązków to jedna z elementarnych zasad stosunku pracy.

 

Zaangażowany nie może zrezygnować z prawa do uposażenia. Zakaz ten – określony w art. 84 k.p. – obejmuje zarówno przysługujące mu z góry, z mocy kontraktu o pracę albo innego aktu stanowiącego źródło angażu, świadczenia finansowe, niezaspokojone roszczenia płacowe, jak i pensję należną za pracę już wykonaną.

Z art. 84 k.p. jednoznacznie zatem wynika, że pracownik na umowie o pracę może autonomicznie rozporządzać tylko wynagrodzeniem już wypłaconym.

 

Sąd Najwyższy w wyroku z 3 lutego 2006 r. (II PK 161/05)

podniósł, że „z art. 84 k.p. wynika zakaz nie tylko całkowitego, lecz także częściowego zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia. Zakaz ten ma charakter bezwzględny i obejmuje zrzeczenie się prawa do wynagrodzenia za pracę w drodze wszelkich oświadczeń woli pracownika, w tym również w drodze ugody sądowej”.

Zgodnie z art. 84 kodeksu pracy pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. W ten sposób ustawodawca ograniczył pracownika w dysponowaniu jego prawem do wynagrodzenia. Pracownik nie może zgodzić się na wykonywanie pracy nieodpłatnie lub w inny sposób, który zwalniałby pracodawcę z obowiązku wypłaty należnego mu wynagrodzenia.

W wyroku z dnia 3 lutego 2006 roku Sąd Najwyższy stwierdził, że „z art. 84 kodeksu pracy wynika zakaz nie tylko całkowitego, lecz także częściowego zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia. Zakaz ten ma charakter bezwzględny i obejmuje zrzeczenie się prawa do wynagrodzenia za pracę w drodze wszelkich oświadczeń woli pracownika, w tym również w drodze ugody sądowej.”.

„Utrwalony dorobek judykatury pozwala bowiem zasadnie przyjąć, że przepisom ochronnym, oprócz wynagrodzenia za pracę w sensie ścisłym, podlegają należności przysługujące pracownikowi na podstawie przepisów prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p. i spełniające funkcje podobne wynagrodzeniu za pracę. Należność gwarantowana umową o pracę, niemająca swojego odpowiednika w przepisach prawa pracy i niebędąca wynagrodzeniem za pracę ani niespełniająca jego funkcji, nie mieści się w tak rozumianym przedmiocie ochrony przewidzianym przepisami Kodeksu pracy.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2006 roku, sygn. akt II PK 317/05).

Warto zwrócić uwagę, że ochroną wynikającą z analizowanego przepisu nie są objęte odsetki przysługujące pracownikowi za nieterminową wypłatę wynagrodzenia. Dzieje się tak ze względu na odmienny charakter wynagrodzenia i odsetek, które stanowią zryczałtowane odszkodowanie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 roku, sygn. akt II PK 185/05).

Ponadto za sprzeczne z przedmiotowym przepisem uznaje się zobowiązanie pracownika, iż nie będzie w przyszłości dochodził od pracodawcy wynagrodzenia, które przysługuje mu za pracę wykonaną.

Czynności prawne sprzeczne z dyspozycją art. 84 kodeksu pracy są nieważne na podstawie art. 58 kodeksu pracy w związku z art. 300 kodeksu pracy. Jeżeli tego rodzaju postanowienia znalazłyby się w umowie o pracę to stają się nieważne w oparciu o art. 18 § 2 kodeksu pracy.